Σάββατο 16 Μαρτίου 2013

Η μετάφραση των ιδιωμάτων: στρατηγικές


Ο τρόπος, με τον οποίο ένα ιδίωμα ή μία σταθερή έκφραση μπορεί να μεταφραστεί, εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Δεν είναι μόνο ο παράγοντας της διαθεσιμότητας στη γλώσσα-στόχο για ένα ιδίωμα με μια παρόμοια έννοια. Άλλοι παράγοντες είναι, η σημασία των συγκεκριμένων λεξιλογικών στοιχείων, η καταλληλότητα ή ακαταλληλότητα της χρήσης ιδιωματισμών στη γλώσσα-στόχο, καθώς και η αποδοχή ή μη αποδοχή της χρήσης.
Υπάρχουν κάποιες στρατηγικές για τη μετάφραση των ιδιωμάτων: 
1) Χρησιμοποιώντας ένα ιδίωμα με παρόμοια έννοια και μορφή: η χρήση ενός ιδιώματος στη γλώσσα-στόχο, το οποίο μεταφέρει περίπου την ίδια έννοια του ιδιώματος της γλώσσας-πηγής, επιπλέον, αποτελείται από ισοδύναμα λεξιλογικά αντικείμενα.
2) Χρησιμοποιώντας ένα ιδίωμα με παρόμοια έννοια, αλλά ανόμοια μορφή: η ύπαρξη ενός ιδιώματος ή μιας σταθερής έκφρασης στη γλώσσα-στόχο, που έχει μια σημασία παρόμοια με εκείνη του ιδιώματος ή της έκφραση της γλώσσας-πηγής, αλλά αποτελείται από διαφορετικά λεξιλογικά αντικείμενα.
3) Μετάφραση από την παράφραση: όταν δεν μπορεί να βρεθεί στη γλώσσα-στόχο αντιστοιχία ή όταν είναι σκόπιμο να χρησιμοποιηθούν ιδιωματισμοί στο κείμενο-στόχο, λόγω των διαφορών μεταξύ της γλώσσας-πηγής και της γλώσσας-στόχου.
4) Μετάφραση από παράλειψη: όταν ένα ιδίωμα έχει στενή αντιστοιχία στη γλώσσα-στόχο και η έννοια δεν μπορεί εύκολα να παραφραστεί.
5) Στρατηγική της αποζημίωσης: όταν κάποιος μπορεί είτε να παραλείπει ή να υποβαθμίζει ένα χαρακτηριστικό στο σημείο, όπου εμφανίζεται στο κείμενο-πηγή και να το εισαγάγει σε άλλο σημείο στο κείμενο-στόχο. Η στρατηγική αυτή δεν περιορίζεται στους ιδιωματισμούς ή στις σταθερές εκφράσεις. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να αντισταθμίσει οποιαδήποτε απώλεια ή έννοια, συναισθηματική δύναμη ή υφολογικό στοιχείο, που μπορεί να μην υπάρχει η δυνατότητα να αναπαραχθούν σε ένα δεδομένο σημείο στο κείμενο-στόχο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην φαίνεται ένα γλωσσικό στοιχείο ως «ξένο σώμα» μέσα στο μετάφρασμα και να υπάρχει η αίσθηση του πρωτότυπου στον αναγνώστη.